Over Fibershed
Fibershed is een wereldwijde beweging van lokale gemeenschappen die regionale vezelsystemen ontwikkelen die de bodem opbouwen en de gezondheid van onze biosfeer beschermen. Als een ‘thought leadership’ en belangenbehartigingsorganisatie die zich richt op samenwerking tussen verschillende sectoren, heeft de non-profitorganisatie een missie om de textiel- en kledingindustrie te mobiliseren en te begeleiden bij het (her)bouwen en versterken van lokale textiel toeleveringsketens op basis van sociale, bio-circulaire en regeneratieve waarden.
Fibershed benadrukt de dringende noodzaak van meer respect en (her)waardering voor onze textiel en kleding en streeft ernaar de verloren relatie met de oorsprong van wat wij dagelijks gebruiken en dragen te herstellen. De organisatie omarmt de geografische kenmerken van elke specifieke regio vanuit een diep begrip voor sociale en ecologische herstelbehoeften.
Op lokaal niveau hanteert elke Fibershed affiliatie een actiegerichte aanpak door nauw samen te werken met lokale impactondernemers, onderwijsinstellingen, beleidsmakers en alle andere belanghebbenden die bij willen dragen aan een nieuw rechtvaardig en regeneratief textielsysteem.
Opgericht in Californië in 2012, telt de beweging vandaag meer dan 70 regionale affiliaties in Noord-Amerika, Europa, Azië en Zuid-Amerika die met elkaar in contact staan en kennis delen. Onder leiding van Fibershed Nederland zetten de 16 Europese affiliaties een Europees platform op van waaruit cross-regionale samenwerking en kennisuitwisseling wordt gefaciliteerd, met als doel te bouwen aan een sterke, transparante, decentrale, bio-circulaire en regeneratieve textieleconomie in Europa.
Jaarverslag Stichting Fibershed NL 2024
Naam: Stichting Fibershed NL, ook wel bekend als Fibershed Nederland of Fibershed.
RSIN: 862957874
Vestigingsadres: Mr HF de Boerlaan 127 7411 AH Deventer
Contact: info@fibershed.nl
Doelstelling volgens statuten: Het (doen) stimuleren van en bijdragen aan het behoud, de ontwikkeling en vernieuwing van lokale/regionale textiel, wol en leer productie- en waardeketens voor de Nederlandse kleding-, accessoire- en schoenenindustrie.
Hoofdlijnen van het beleidsplan: Fibershed ondersteunt overheden en bedrijven bij zowel innovatie- als bewustwordingsprojecten en is grotendeels afhankelijk van hun bereidheid om te investeren in deze transitie.
Fibershed draagt op regelmatige basis bij aan het gesprek over (bio)circulair textiel en kleding tijdens vakbeurzen, kennisbijeenkomsten, conferenties en andere publieke en besloten evenementen rondom het thema circulaire economie.
Daarmee maakt Fibershed een relevant publiek bewust van de urgente noodzaak om in een circulaire economie niet alleen te kijken naar het opruimen van afval, maar juist naar het voorkomen ervan. Het is nu tijd om ook te investeren in oplossingen aan het begin van de keten door gebruik te maken van hernieuwbare, natuurlijke grondstoffen die bijdragen aan natuurherstel en biodiversiteit.
Bestuurders
Stijn Louise Jaspers, Bestuursvoorzitter
Martine Josefien Nieuwenhuis, Secretaris & Penningmeester
Ingeborg Braaksma, Penningmeester.
Beloningsbeleid
In het boekjaar 2024 had Stichting Fibershed NL geen personeelsleden in loondienst.
Uitvoerende werkzaamheden zijn uitbesteed aan zelfstandigen, ondernemers en/of andere externe leveranciers, conform de daarvoor opgestelde projectbegroting indien daarvoor financiering is ontvangen.
Leden van het bestuur werken onbezoldigd, en ontvangen een onkosten vergoeding binnen het daarvoor geldende maximum van 210euro per maand, 2100euro per jaar.
Hoofdactiviteiten 2024
De activiteiten in 2024 waren vooral gericht op het ontwikkelen van strategische samenwerkingen met partners en ondernemers, met als doel het uitvoeren van de volgende beleidsdoelstellingen;
- Bewustwording: Focus op (toekomstig) professionals, samenwerking met onderwijs
- Innovatie en kennisdeling: het initiëren en faciliteren van samenwerkingen met ondernemers van Grond tot Garderobe, onderwijs- en onderzoeksinstellingen.
- Belangenbehartiging: het onder de aandacht brengen bij beleidsmakers van de noodzaak om te investeren in natuurlijke grondstoffen en de lokale verwerking hiervan tot biologisch afbreekbare textiel en kleding.
Bewustwording
Goed Gekleed, meer met minder
In 2023/24 ontwikkelde Fibershed in co-creatie met de netwerkdeelnemers, onderwijsprofessionals en in samenwerking met Stichting Natuur en Milieu Overijssel een interactief bewustwording-programma voor VO onderwijs. Met dit programma worden jongeren uitgenodigd om op zoek te gaan naar manieren om er geweldig uit te zien met minder kleding. Het programma is mede mogelijk gemaakt door subsidie van Provincie Overijssel.
In het voorjaar van 2024 zijn in totaal 10 scholen betrokken geweest bij een pilot. Het programma is toegepast bij diverse VO opleidingen in Overijssel en werd ingezet bij vakken zoals beeldende vorming, business school, Mens&Cultuur, wetenschapsoriëntatie en in projectweken. Het programma is positief ontvangen en docenten hebben op verzoek van Fibershed gerichte feedback gegeven. Hiermee is het programma-aanbod verder doorontwikkeld voor VO en MBO. Bekijk het actuele programma aanbod
Goede Gespreksstof
Van de eerste druk van Goede Gespreksstof is in 2024 ruim 90% verkocht. Daarmee heeft Stichting Fibershed NL voldaan aan de eisen van het Cultuurfonds en is hun toegezegde bijdrage uiteindelijk in maart 2025 uitgekeerd. Goede Gespreksstof blijft verkrijgbaar via reguliere (online)boekhandels, de eigen website en is te leen bij een groot aantal bibliotheken in Nederland. Goede Gespreksstof zal in 2025 waarschijnlijk een 2e druk krijgen Meer informatie.
Op verzoek van het Nederlands Consulaat in GuangZhou is een gecomprimeerde editie van Goede Gespreksstof uitgebracht in het Chinees. De vertaling is gerealiseerd met medewerking van het internationale Fibershed netwerk, onder andere uit Schotland en Sri Lanka. Bekijk de Chinese editie
Vlasklas Welsum – Joline Jolink
In april 2024 werd er voor het eerst vlas gezaaid op de Fashion Farm van modeontwerper Joline Jolink. Vlasklas Welsum is een experiment om zelf grondstoffen te verbouwen voor textiel.
Het vlasexperiment is een samenwerking van Joline Jolink met The Linen Project en Fibershed. Samen onderzoeken zij de mogelijkheden om volledig lokaal een modeproduct te maken van vlas verbouwd op eigen grond in Overijssel.
Een belangrijk onderdeel van het project is de inzichten uit het onderzoek, zoals de rol van lokale waardemodellen, het behoud van kennis en vaardigheden voor het verwerken van vlas tot linnen, te delen met elkaar en toekomstige generaties via onderwijspartners. Lees Meer
Toekomst Textiel (Voorheen Fibershed Route)
In het najaar van 2024 is Fibershed gestart met de voorbereiding voor de eerste editie van Toekomst Textiel. Dit programma vond voorheen jaarlijks plaats onder de titel Fibershed Route.
In overleg met belanghebbenden is gekozen de open dagen te verplaatsen naar de Week van de Circulaire Economie 2025, zodat het programma ook via dat platform meer zichtbaarheid onder een bredere doelgroep zal krijgen. Daarnaast wordt deelname opengesteld voor circulaire textielproducenten van buiten het Fibershed netwerk. Triodos Foundation en Provincie Overijssel hebben een bijdrage toegezegd, waardoor de organisatie van het evenement, dat tot dan toe op vrijwillige basis door Fibershed werd georganiseerd, verder kan worden geprofessionaliseerd. Lees meer.
Innovatie & Kennisdeling
Kruid tot Kleur
Het Circulaire Keten Project met Wilder Land, Roua Atelier en Hul le Kes dat in 2023 liep, heeft geresulteerd in textielverf op basis van lokale kruiden die bijdragen aan biodiversiteit en gezonde bodem.
Tijdens de presentatie hiervan bij het Innovate festival en de Dutch Design Week 2023 is onder het publiek marktonderzoek gedaan. Op basis van de conclusies uit beide onderzoeken is ervoor gekozen om de textielverf als Maak-het-Zelf pakketten op de markt te brengen. Hiermee kan dan bijvoorbeeld een enkel kledingstuk of een tas natuurlijk worden geverfd en zo een tweede leven krijgen.
De eerste sets zijn in 2024 geproduceerd in opdracht van Demin Privé, en uitgedeeld op de KingPins beurs in Amsterdam. In het kader van deze samwerking schreef Stijntje Jaspers samen met Heather Podol het artikel Design voor Composteerbaarheid. Lees het hier.
Kruid-tot-Kleur is een samenwerkingsproject uitgevoerd onder de subsidie Circulaire Ketenprojecten van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Deze subsidie biedt mkb-ondernemers de kans om in samenwerking met anderen, circulaire projecten te realiseren in de product- of materiaalketen. De sets worden vooralsnog uitsluitend op bestelling geproduceerd.
Mend the Gap: Growing a bio-circular textile economy
In opdracht van OostNL heeft Fibershed de kansen en barrières voor opschaling van lokale textiel productie ketens in kaart gebracht. Aan de hand daarvan zijn drie concrete projectvoorstellen ontwikkeld waarvoor ook financieringsaanvragen zijn ingediend.
ENRICH-BT; Dit projectvoorstel gaat over de ontwikkeling van een platform voor het organiseren van de bio-circulaire textielketen door het koppelen van capaciteit, kennis en kunde, passend binnen de dagelijkse praktijk van de betrokken koplopers, ondernemers, onderzoekers en ter bevordering van aanbod en verwerking van bio-based vezels tot textiel. Lees meer over dit project Voor het project is een financieringsaanvraag ingediend bij de Europese Unie onder de Intereg Regeling. Deze aanvraag is niet geselecteerd voor de 2e ronde. Wegens capaciteitstekort heeft Fibershed besloten dit project vooralsnog niet verder te ontwikkelen.
Kleurkracht: Bij de provincie Overijssel is een projectvoorstel ingediend voor een haalbaarheidsonderzoek naar het inrichten van een productielocatie voor het samenwerkingsproject Kruid-tot-Kleur. Wegens uitputting van het beschikbare budget heeft Provincie Overijssel de financiering niet toegekend, waardoor dit project vooralsnog niet verder wordt ontwikkeld.
Hennep van Nederlandse Bodem
ln het Collectief Tegendraads werkt Fibershed samen met MVO Nederland en verschillende ondernemers aan het opschalen en indien nodig (her)introduceren van natuurlijke plantaardige (bast)vezels en het lokaal verwerken hiervan tot textiel.
Collectief Tegendraads zal zich in eerste instantie richten op hennep. Deze plant past binnen ons klimaat, draagt bij aan de gezonde bodem, biodiversiteit en CO2-vastlegging en biedt mogelijkheid tot meervoudige waardecreatie en verschillende toepassingen binnen diverse sectoren zoals bouw, agro, feed, food en textiel. Vanuit Collectief Tegendraads is een Circulaire Keten Project aanvraag ingediend en toegekend. Fibershed is penvoerder van dit project – dat in 2025 zal starten. Lees meer over Collectief Tegendraads
Samenwerking met onderzoeksconsortia
Fibershed wordt regelmatig gevraagd voor het geven van presentaties op verschillende locaties, bijdrage aan rondetafelgesprekken voor diverse doelgroepen en het delen van kennis voor onderzoeksprojecten van individuele studenten en als partner van onderzoeksconsortia zoals Engage4Bio en NewTexEco.
NewTexEco is een onderzoeksgemeenschap van vijf lectoraten die zich al decennialang bezighouden met onderzoek naar duurzaam textiel: Mode en Tactical Design van ArtEZ, Sustainable & Functional Textiles van Saxion, Fashion Research & Technology en Fashion Identity van de Hogeschool van Amsterdam. Samen met ca. dertig praktijkpartners werken ze aan een duurzame, circulaire en regeneratieve textielsector.
Engage4BIO is een Europees Horizon project dat gericht is op het versterken van een duurzame, circulaire en regeneratieve bio-economie. Binnen een internationale coalitie zijn vanuit Nederland onder andere ArtEZ en Wageningen Universiteit en Research betrokken bij dit onderzoeksproject.
Binnen beide onderzoeksconsortia is Fibershed betrokken als partner bij het identificeren van de kansen en barrières voor de ontwikkeling en opschaling van circulair en bio-based textiel in Nederland.
Belangenbehartiging
Fibershed Europa
Sinds begin 2022 is Fibershed Nederland initiatiefnemer en coördinator van de European Fibershed, een organisatie die de 16 Fibersheds en hun leden in Europa verbindt en ondersteunt. European Fibershed richt zich specifiek op de volgende activiteiten:
- Communicatie tussen de Fibersheds in Europa.
- Het delen van kennis.
- Het vertegenwoordigen van (de) Fibershed(s) bij Europese evenementen.
In 2024 is een formeel bestuur gekozen. Fibershed Nederland is Voorzitter van het bestuur. Andere leden zijn Fibershed Finland en Noorwegen. Sinds September heeft European Fibershed een eigen website, waar algemene informatie van de Fibersheds in Europa te vinden is en tevens nieuws en updates vanuit de samewerking wordt gedeeld. De operationele kosten voor European Fibershed worden ondersteund door Fibershed.org
Vanaf September 2024 heeft European Fibershed ook formeel de rol voor belangenbehartiging (advocacy) in Europa overgenomen van Fibershed.org. Op basis van een enquete onder de Europese affiliaties is dit ook een van de belangrijkste aandachtspunten voor European Fibershed. Voor de invulling van deze rol wordt nauw samengewerkt met de coalitie Make the Label Count, die zich inzet voor betrouwbare en accurate duurzaamheidsclaims in de mode- en textielindustrie. De gezamenlijke actie-agenda die zich voornamelijk richt op de EU, word vanuit het bestuur van Fibershed NL gedeeld binnen het netwerk, en onder de aandacht gebracht bij beleidsmakers en andere partner-organisaties in Nederland.
Hierbij richtte Fibershed NL zich in 2024 voornamelijk op de Product Environmental Footprint (PEF), een methode om de milieu impact van een product te meten en die zou moeten zorgen voor transparante consumenteninformatie. Een goed streven maar alleen als de duurzaamheid van textiel op een betrouwbare en geloofwaardige manier wordt gemeten. Dat is helaas nog niet het geval. Lees meer over hoe Europese Regelgeving de toekomst van natuurlijke textielvezels bedreigt.
Samenwerking Collectief Circulair Textiel
Het wordt steeds urgenter om meer aandacht te geven aan lokale en regionale ontwikkeling van regeneratieve, biocirculaire materialen voor de textiel- en kledingsector. Deze mondiaal verweven sector kan positief bijdragen aan de vele uitdagingen waar onze maatschappij, en hiermee de wereldbevolking, voor staan: het voorkomen van vervuiling door textiel en kleding, het bieden van een waardig verdienmodel voor boeren en arbeiders, het generen van positieve impact op klimaat- en milieudoelen, het bijdragen aan biodiversiteit en gezonde bodem en het beperken van eco-destructieve emissies en microplastics.
Naar aanleiding van de open brief die Stijntje Jaspers in 2023 schreef aan de Tweede Kamer hebben in 2024 meerdere gesprekken plaats gevonden met ministeries en hun uitvoerorganisaties betrokken bij de ontwikkeling van nieuwe wet- en regelgeving met als doel dat biobased materialen meegenomen zouden worden in het Beleidsprogramma circulaire textiel 2025-2030.
In 2024 is Fibershed als partner aangesloten bij de Uitgebreide Producenten Verantwoordelijkheid (UPV) organisatie Collectief Circulair Textiel (CCT). Textiel ondernemers die in Nederland producten op de markt brengen moeten voldoen aan de UPV wetgeving die in 2023 is ingegaan. Fibershed heeft de netwerkdeelnemers uitgenodigd zich hiervoor aan te sluiten bij CCT.
Omdat het hier om nieuwe wetgeving gaat heeft Fibershed samen met Collectief Circulair Textiel een webinar georganiseerd met informatie over de UPV en het advies om te kiezen voor een UPV producentenorganisatie die ook opkomt voor de belangen van lokale natuurlijke waardeketens. Bekijk de webinar hier.
Material District: Wool Matters
Fibershed presenteerde Wool Matters tijdens Material District 2024 een internationale beurs voor interieurontwerpers en architecten.
Vakbeurzen vormen een belangrijk platform voor Fibershed om professionals en beleidsmakers te inspireren en informeren over de positieve impact van natuurlijk textiel. Dit doen we door gezamenlijk hoogwaardige materiaalinnovaties van lokale ondernemers te presenteren, en maken we zichtbaar wat er allemaal al mogelijk is Nederland.
Deze Wolwaarde installatie is gemaakt in samenwerking met Fibershed deelnemers Beatrice Waanders, Petra Vonk en met dank aan Enschede Textielstad, The Knitwit Stable, Spinning Jenny en Ecological Textiles.
De installatie toonde twee verschillende panelen van 100% wollen vilt met akoestische kwaliteiten. Doordat Beatrice Waanders en Petra Vonk elk met eigen technieken en een uniek handschrift werken, werd de veelzijdigheid van wol goed zichtbaar. Het derde paneel gaf achtergrondinformatie over beide kunstenaars en nodigde de bezoekers uit om in gesprek te gaan over de waarde van wol. Door de vraag ‘is het wol?’ werden zij uitgedaagd om met behulp van tast en zicht ‘echte wol’ te onderscheiden van synthetische varianten.
Onderzoeker Beatriz Isca ging met bezoekers van de beurs in gesprek in het kader van haar Master Thesis, waarvoor zij steun kreeg van Fibershed en diverse netwerkdeelnemers interviewde. Lees hier meer over haar onderzoek.
De Wolwaarde installatie is na Material District, nog getoond tijdens het weekend vol Wol (juni 2024) van het Nederlands Openluchtmuseum te Arnhem en was te zien in het Museum Jan Heestershuis te Schijndel (september 2024 t/m januari 2025) als onderdeel van de expositie Stof tot Nadenken.
Financieel Jaarverslag 2024
Download hier het financiële jaarverslag 2024 van Stichting Fibershed NL, opgesteld door Founders.nl
Conclusie Bestuur
Het bestuur concludeert dat in het boekjaar 2024 positieve resultaten zijn behaald. Deze zijn vooral terug te zien in:
- toename van samenwerkingspartners, deze bevinden zich vooral in het domein van onderwijs, onderzoek en gelijkgestemde partner-organisaties.
- het aantal coalities die gevormd zijn voor het opstarten en/of realiseren van kennisdeling en innovatie projecten gericht op ketensamenwerking van Grond-tot-Garderobe.
- het aantal verzoeken dat bij Fibershed binnen is gekomen en/of eigen initiatieven die opgestart zijn om het belang van de natuurlijke, bio-circulaire textielketen in Nederland uit te dragen en aan te geven welke ondersteuning vanuit beleid en wetgeving hierbij noodzakelijk is.
Eind 2024 telde Stichting Fibershed NL 46 aangesloten ondernemers, en 22 partnerorganisaties waarmee is samengewerkt aan bovenstaande activiteiten.
Doelstellingen 2025
Het bestuur zal boekjaar 2025 inzetten op het bereiken van de volgende doelstellingen:
- Verder ontwikkelen en intensiveren van samenwerkingen met ondernemers uit het Fibershed netwerk, onderwijspartners en overheid.
- Uitbreiden van onderwijsaanbod gericht op bewustwording van (toekomstig) professionals.
- Initiëren en ondersteunen van korte keten-innovatie projecten.
- Belangenbehartiging voortzetten en bijdragen aan meer kennisuitwisseling tussen ondernemers, onderwijs en overheid-beleidsmakers op nationaal als Europees niveau.
- Identificeren van verschillende verdienmodellen om een duurzaam bedrijfsmodel voor Fibershed te ontwikkelen, waarbij de organisatie bij voorkeur steeds minder afhankelijk wordt van overheidsfinanciering.
Dankwoord
Het bestuur bedankt het team, de deelnemers en partners van het Fibershed netwerk hartelijk voor hun bijdrage aan de ontwikkeling van Fibershed Nederland en het vertrouwen dat ze het bestuur hebben gegeven.
In het bijzonder bedanken we de sponsors en donateurs voor hun gulle financiële bijdragen waarmee zij genoemde activiteiten van Fibershed mede mogelijk hebben gemaakt.
