Natuurlijke vezels berschermen en versterken de natuur
Op 7 april 2025 nam Stijntje Jaspers, names Fibershed NL en European Fibershed deel aan het ‘Make the Label Count’-rondetafelgesprek in het Europees Parlement: ‘From Farm to Fashion: how natural fibres protect and support our environment’.
Het evenement bracht zo’n 40 deelnemers fysiek samen, waaronder vertegenwoordigers van de Europese Commissie, het Europees Parlement, brancheorganisaties en NGO’s, om te spreken over de milieuvoordelen van natuurlijke vezels en het belang van erkenning van hun positieve bijdrage in het EU-duurzaamheidsbeleid. Er luisterden ook mensen online mee.
Het panel bestond onder andere uit Europarlementariër Daniël Buda (vicevoorzitter van de landbouwcommissie van het Europees Parlement), Michael Losch (beleidsmedewerker bij het directoraat-generaal Landbouw van de Europese Commissie), producenten en experts in natuurlijke vezels zoals Lesley Prior (Tellenby Merino Stud), Elke Hortmeyer (Bremense Katoenbeurs) en Stijntje Jaspers (Fibershed Nederland). Charlotte Lemay, als Franse content creator en oprichter van de Aware Collective, bracht vragen van haar online community in om de stem van de consument beter te vertegenwoordigen.
Q&A met Stijntje Jaspers, Fibershed
Kun je voorbeelden geven van geslaagde initiatieven die het potentieel van agrarische vezels in duurzame mode laten zien?
Fibershed is een wereldwijde beweging van meer dan 70 regionale netwerken van ondernemers die werken aan regeneratieve textielproductie — materialen die niet alleen minder schade veroorzaken, maar ook actief bijdragen aan mens, milieu en landbouw. Zestien netwerken bevinden zich in Europa, waar we samenwerken via een gezamenlijke Europese hub.
In Nederland werken steeds meer bedrijven met wol van heideschapen en vleesschapen — wol die voorheen als afval werd gezien. Nu wordt deze wol opnieuw gebruikt voor kleding, tapijten, meubelstoffering en isolatie in jassen en meubels. Deze schapen spelen bovendien een belangrijke rol in landschapsbeheer en het behoud van gezonde ecosystemen.
Ook andere natuurlijke vezels zoals vlas en hennep maken een comeback. Deze traditionele Europese gewassen zijn goed voor de bodem, bevorderen biodiversiteit en dragen bij aan koolstofopslag. Er ontstaan nieuwe vlas-tot-linnen-initiatieven en we zijn een pilot gestart voor de teelt en verwerking van hennep tot textiel.
Zo wordt mode opnieuw verbonden met landbouw. Het creëert nieuwe markten voor boeren, stimuleert veerkrachtige teeltsystemen en ondersteunt lokale economieën. En omdat de eindproducten van hoge kwaliteit, lang bruikbaar, en biologisch afbreekbaar zijn, kunnen ze — na alle stappen van de circulaire R-ladder — terugkeren naar de bodem en zo een nieuwe kringloop voeden.
Misschien wel het belangrijkste: dit biedt kansen voor sterke, lokale micro-ondernemingen en blaast Europa’s rijke textiel erfgoed nieuw leven in — een erfgoed dat in de EU-textielstrategie grotendeels is genegeerd, ondanks de sterke band met onze agrarische toekomst.
Hoe zie je het bewustzijn van consumenten rond duurzame textiel zich ontwikkelen, en wat is er nodig om de vraag naar kleding op basis van natuurlijke vezels te vergroten?
Ik werk al meer dan 25 jaar in creatieve rollen binnen de Nederlandse mode-industrie. Je zou denken dat ik stoffen goed kende — ik wist dat polyester van olie komt, katoen van planten en wol van schapen. Maar pas toen ik uit het systeem stapte, zag ik wat ik echt had gemist: de diepe verbondenheid tussen mode en landbouw.
De productie is grotendeels uit het zicht verdwenen. We zien alleen het eindproduct, niet de schade aan mens en milieu — en al helemaal niet de échte kosten.
Wanneer we lokale, kleinschalige en transparante textielketens opbouwen, verandert er iets. Boeren, ontwerpers en makers hervinden trots in hun werk, en consumenten krijgen meer oog voor de waarde van hun kleding. Weten waar iets vandaan komt, verandert hoe je koopt.
Toch ontbreekt die kennis nog vaak — vooral bij jongeren. Daarom richt Fibershed zich op bewustwording via boeken, schoolprogramma’s en pleit voor betere etikettering en eerlijke prijzen. Want op dit moment zijn natuurlijke materialen die goed zijn voor ecosystemen vaak duurder dan synthetische stoffen uit olie.
Via lokale samenwerkingen wereldwijd laat Fibershed zien hoe afhankelijk we zijn van natuurlijke vezels. Materialen waarop onze soort eeuwenlang overleefde — met eigenschappen die we synthetisch nog altijd niet kunnen evenaren. En toch worden ze vandaag vaak als ‘niet duurzaam’ bestempeld door gebrekkige meetsystemen.
Fibershed biedt een nieuw perspectief: het herontdekken van de verbinding tussen mode en landbouw — en tussen mensen en de ecosystemen die ons dragen.
Welke uitdagingen ervaren kleinschalige producenten van natuurlijke vezels, en wat kunnen beleidsmakers doen om hen te ondersteunen?
Beleidsmakers zouden moeten erkennen dat landbouw meer oplevert dan alleen voedsel — ook vezels voor textiel zijn essentieel. Maar om deze sector te laten bloeien, is infrastructuur nodig: van teelt en oogst via verwerking tot textiel. Lokale overheden kunnen bijdragen door te investeren in de hele keten.
De meeste producenten en verwerkers van natuurlijke vezels in Europa zijn mkb’ers. Zij worstelen met toenemende bureaucratie en stijgende administratieve lasten door strengere regelgeving. Die lasten moeten proportioneel zijn, anders verdwijnen juist de duurzame pioniers. Beleid moet ook de ecosysteemdiensten van schapen en vezelgewassen — zoals biodiversiteit en bodemgezondheid — erkennen en belonen.
Bovendien mogen producenten niet worden afgerekend op gebrekkige meetinstrumenten zoals de PEF, die regeneratieve landbouw onterecht als milieuvervuilend bestempelen.
Het herwaarderen van textiel erfgoed biedt grote kansen — net zoals we dat zien in de slow food-beweging. Met gerichte steun voor vakmanschap, micro-ondernemingen en lokale ketens kan Europa opnieuw uitblinken in duurzame innovatie.
Beleidsmakers: geef natuurlijke vezels en hun producenten de ruimte en waardering die ze verdienen — voor een veerkrachtige, circulaire toekomst.
Samenvatting
In het algemeen benadrukte de discussie het belang van eerlijke EU-wetgeving die de milieueigenschappen van natuurlijke vezels, zoals biologische afbreekbaarheid en circulariteit, erkent. Sprekers waarschuwden dat een onvolledig ontwikkelde Product Environmental Footprint (PEF) de waarde van agrarische vezels kan ondermijnen.
Europarlementariër Buda pleitte voor minder administratieve lasten voor boeren en meer steun op lidstaat niveau voor duurzame vezelproductie. Michael Losch (Europese Commissie) benadrukte het belang van biobased materialen en riep op tot deelname aan de publieke consultatie voor de herziening van de EU-bio-economie strategie.
Panellisten benadrukten ook hoe belangrijk natuurlijke vezels zijn voor plattelandsregio’s en kleinere gemeenschappen, die onder druk staan door de dominantie van synthetisch textiel.
Laat van je horen; Teken de petitie!
Dit ronde-tafel-gesprek was een waardevol moment om de banden met de landbouwcommissie van het Europees Parlement en DG AGRI te versterken — essentieel voor toekomstige gesprekken over de herziening van de Bioeconomy Strategy. Ook werd nogmaals duidelijk dat het verbeteren van de PEF-methodes een belangrijk aandachtspunt blijft.
Twee dagen later bleek dat het Technisch Secretariaat de PEFCR afrondde en deze overdroeg aan de Europese Commissie. De komende maanden zijn daardoor erg belangrijk, omdat we willen dat de Commissie de extra impact categorieën waar MTLC en haar partners al die jaren voor gestreden hebben, zoals microplastics, biodiversiteit en circulariteit toch op zal nemen.
Hiervoor kunnen jullie de volgende tekst gebruiken:
De Europese Commissie werkt aan nieuwe duurzaamheidsregels voor textiel — maar natuurlijke vezels dreigen achter te blijven. Als deze regels de werkelijke milieuwinst van natuurlijke vezels niet erkennen, kunnen consumenten misleid worden en komt de bestaanszekerheid van boeren wereldwijd in gevaar.
De Make the Label Count-campagne vraagt om:
- Eerlijke erkenning van natuurlijke vezels in duurzaamheidsbeleid
- Wetenschappelijk onderbouwde milieunormen om greenwashing te voorkomen
- Een verantwoord mode systeem dat inzet op biologisch afbreekbare, hernieuwbare en recyclebare vezels
Help mee aan een eerlijke toekomst voor natuurlijke vezels. Teken en deel de petitie vandaag nog! Vrijdag 9 mei is de laatste dag dat dit kan!
Doe mee aan het gesprek!
De volgende Belangenbehartiging-Ronde-Tafel voor het Europese Fibershed netwerk vindplaats op dinsdag 6 mei van 16:00–17:00 uur, via zoom. Meld je gratis aan via: stijntje@fibershed.nl
